Asablarni tinchlantirish usullari - stress bilan kurashish

"Stress" so'zini necha marta eshitasiz? Deyarli har kuni? Ushbu tushuncha shunchalik tanish bo'lib qolganki, biz bu holatdan qo'rqmay qoldik. Lekin, stress nafaqat oqibatlarsiz kichik muammogina emas, balki, organizmning ichki zaxiralarini susaytiradigan fizik-kimyoviy reaksiyalar to'planish natijasida paydo bo'ladigan taranglikdir. Shuning uchun, har kim uchun qanday qilib asablarni tinchlantirish kerakligini bilish foydalidir.

Asabiylashish nima uchun xavfli?

Har qanday asabiylashish va stress holat organizmning haddan tashqari psixoemotsional yoki jismoniy stressining natijasidir, keyinchalik adrenalin, norepinefrin va kortizol kabi gormonlar ajralib chiqadi. Bu organizmning noqulay tashqi va ichki omillar ta'siriga bo'lgan munosabati. Masalan, odam tahdidni his qilsa, uning tanasida shikastlanishni oldini olishga qaratilgan fiziologik jarayon sodir bo'ladi. Ushbu reaksiya "kurash yoki qoch" deb nomlanadi va qondagi adrenalin darajasining oshishi bilan birga keladi.

Hissiy portlashni keltirib chiqaradigan har qanday narsa, hatto ijobiy voqealar ham stressli omilga aylanishi mumkin. Shuningdek, ko'p narsa insonning o'ziga bog'liq: bir kishida qo'rquvni keltirib chiqaradigan narsa boshqasini umuman tashvishga solmasligi mumkin. Masalan, kimdir omma oldida so'zlashdan qo'rqadi, kimdir esa odatlanib qolgan va hatto diqqat markazida bo'lish unga yoqimli.

Stress sabablari:

- hayotdagi har qanday o'zgarishlar:

- yangi yashash joyiga o'tish;

- universitetga kirish;

- ish joyini o'zgartirish;

- moliyaviy qiyinchiliklar;

- munosabatlardagi muammolar;

- ishda yoki o'qish jarayonida ortiqcha ish.

Stressning ichki omillari

- yolg'izlikni his qilish;

- hayotga pessimistik qarash;

- noaniqlik holatidagi hayot, amalga oshirilmagan umidlar;

- haddan tashqari o'z-o'zini tanqid qilish;

- badandagi va ruhiy kasalliklar.

Qayd uchun eslatma:
Tomas Xolms va Richard Rey Stress o'lchoviga ko'ra, kattalar uchun eng stressli voqealar quyidagilar:
- Turmush o'rtog'ining yoki yaqin qarindoshining o'limi.
- Ajrashish.
- Turmush o'rtog'ini yo’qotish (ajralmasdan).
- Shaxsiy shikastlanish yoki kasallik.
- Nikoh, to'y.

Foto: kp.ru


Tadqiqotlar shuni ko'rsatdiki, dunyodagi har beshinchi odam o'tkir yoki surunkali stress holatida. Har bir ikkinchi odam hayoti davomida stressga duch kelgan va har yettinchi kishi o'z-o'zidan vaziyatni yengishga qodir emas.

Stressdan qutulish kerak bo'lishini bildiradigan asosiy belgilar:

Jismoniy: bosh og'rig'i va ko'krak og'rig'i, yurak tez urishi, terlash, ko'ngil aynishi, bosh aylanishi, najasning buzilishi, tez-tez yuqadigan va surunkali kasalliklar, libido muammolarining kuchayishi.

Ruhiy va hissiy: asabiylashish, xavotirlanish, yomon va / yoki beqaror kayfiyat, zaiflik va kuchsizlikni his qilish, tashvishli fikrlar, xotira muammolari, yomon konsentratsiya.

Xulq-atvor: ovqatlanish buzilishi, yomon odatlarning rivojlanishi (shu jumladan spirtli ichimliklar, giyohvandlik) yoki mavjudlarining kuchayishi, ijtimoiy izolyatsiya, vazifalarni e'tiborsiz qoldirish, uyqusizlik, asabiy odatlarning rivojlanishi (odam tirnoqlarini tishlay boshlaydi, oyog’ini yoki qo’lini silkitadi).

Biroq, stress har doim ham yomon narsa emas. Bu sizga qiyin muammolarni hal qilish uchun kuch-g'ayrat bag'ishlashi, vaziyatni aniqlash va kuchlarni safarbar qilishda yordam berishi mumkin. Bu muhim prezentatsiya taqdimoti paytida odamni oyoq uchida ushlab turadigan va eng qiziqarli filmni ko'rishni xohlagan paytda imtihonga tayyorgarlik ko'rishga undaydigan narsa. Bizning tanamiz shikastlanadigan holatlarning kichik dozalarini yengishga qodir. Ammo uzoq davom etadigan yoki o'ta kuchli stressni nazarga ilmaslik mumkin emas.

Stress oqibatlarini bartaraf etishning ahamiyati

Agar biror kishi stress holatida bo'lsa, demak uning tanasi vaqtning ko’p qismi haddan tashqari tarang bo’ladi. Asta-sekin, bu jiddiy sog'liq muammolariga olib kelishi mumkin, shuning uchun har doim stressni o'z vaqtida yengillashtirish kerak. Ma'lumki, stress asabiy faoliyatga salbiy ta'sir ko'rsatishi mumkin, ammo aslida stress deyarli barcha tana tizimlariga zararli ta'sir ko'rsatadi.

Nafas olish tizimi: stress ostida nafas olish mexanizmiga yuk ortadi, nafas olish tezlashadi, nafas qisilishi paydo bo'ladi. Agar sizda astma yoki emfizema kabi kasallik mavjud bo'lsa, qo'shimcha stress huruj sababi bo’lishi mumkin.

Yurak-qon tomir tizimi: stress ostida yurak ham tezlashtirilgan holatda ishlashga majbur. Stress gormonlari qon tomirlaringizni torayishiga va mushaklaringizga ko'proq kislorod yuborishiga olib keladi, bu sizga jismoniy harakatlar uchun qo'shimcha kuch beradi. Ammo bu qon bosimini oshiradi va yurak va qon tomirlarini eskirtiradi, bu esa yurak xuruji va aritmiya xavfiga olib keladi.

Jigar: Stress holatida jigar energiya bilan ta'minlash uchun ko'p miqdordagi glyukozani qon oqimiga chiqaradi. Organizm ushbu qo'shimcha glyukoza chiqarishni uddalay olmasligi mumkin, shuning uchun stress ikkinchi turdagi diabet xavfini oshiradi.

Ovqat hazm qilish tizimi: me'da shirasining haddan tashqari intensiv ishlab chiqarilishi tegishli kasalliklarni kuchaytiradi, ko'ngil aynishi va qusish holatlarini keltirib chiqaradi.

Libido va reproduktiv funksiya: Stress tanani ham, ongni ham charchatadi. Surunkali stress jinsiy istakni bostirish odatiy hol. Agar erkakda stress uzoq vaqt davom etsa, unda uning testosteron darajasi pasayishni boshlaydi. Bu erektil disfunksiyaga yoki hatto impotensiyaga olib kelishi mumkin. Ayollarda stress hayz davrini tartibsiz va og'riqli holga keltiradi, menopauza alomatlari og'irlashadi.

Immunitet tizimi: vaqt o'tishi bilan stress gormonlari immunitet tizimini susaytiradi va organizmning qarshiligini kuchsizlantiradi. Shuning uchun odam ko'pincha gripp va boshqa infeksiyalar bilan kasallana boshlaydi. Stress shuningdek, surunkali kasallikning rivojlanishini kuchaytiradi va kasallik yoki jarohatlardan tiklanish vaqtini uzaytiradi.

Yuqoridagilarni umumlashtirib, quyidagi xulosaga kelishimiz mumkin: asablarni qanday tinchlantirishni bilish haqiqatan ham zarur. Axir, stress holati quyidagi oqibatlarga olib kelishi mumkin:

- surunkali kasalliklarning rivojlanishi va kuchayishi (gipertoniya, reflyuks kasalligi qandli diabet, bronxial astma va boshqalar);

- reproduktiv funksiyani buzilishi;

- aqliy patologiyalar va salbiy odatlarga qaramlikni rivojlanishi (depressiya, nevroz, bezovtalik buzilishi, ovqatlanishning buzilishi, qimor o'yinlariga, spirtli ichimliklarga, giyohvandlikka bo'lgan ishtiyoq);

- immunitetning pasayishi;

- uyqusizlik;

- surunkali og'riq;

- ijtimoiy muammolar (yomon konsentratsiya, doimiy charchoq va salbiy fikrlar tufayli ishdagi va maktabdagi qiyinchiliklar).


O'z vaqtida tashxis qo'yish va asabiy stressni tezda bartaraf etish muhimdir, chunki u tobora ko'proq to'planib boraveradi va vaziyatni yomonlashtiradi. Tezroq yordam ko'rsatilsa, salbiy oqibatlardan xalos bo'lish tezroq va samaraliroq bo'lishi mumkin.

Stressdan qutulish: an'anaviy va muqobil usullar

Ruhiy stressning sababi nima bo'lishidan qat'iy nazar, siz asabingizni tinchlantirish va stressni yengillashtiradigan eng yaxshi usulni topishingiz kerak. Bugungi kunda uyda ham, mutaxassislar yordamida ham stressni yengish uchun juda ko’p usullari mavjud.

Asablarni tinchlantirish uchun uy usullari:

Fitoterapiya - O'simliklardan tinchlantiruvchi vositalarni qabul qilish stress va somatik kasalliklarning oldini olishga yordam beradi.

Aromaterapiya - Efir moylari asab tizimini yaxshi tinchlantiradi, aqliy va fiziologik ko'rsatkichlarni normallashtiradi. To'g'ri yondashuv va allergiya yo'qligi bilan ushbu usul organizmning tabiiy immunitet himoyasini rag'batlantiradi. Xushbo'y vannalar va ingallyatsiyalar, lavanda, rayhan, limono’t, mavrak, ilang-ilang, pachuli moylari bilan tayyorlanadi...

Jismoniy faollik - bu asabingizni tabletkasiz tinchlantirishning samarali usuli. Albatta, og'ir kuch mashqlari bilan o'zingizni charchatmasligingiz kerak, ammo o'rtacha jismoniy faollik sizni tashvishlardan chalg'itadi va stressni keltirib chiqaradigan salbiy fikrlar siklidan chiqishga yordam beradi. Pilates, yoga, suzish, raqsga tushish yoki piyoda yurish kabi ritmik mashqlarga e'tibor bering.

Sog'lom ovqatlanish - Dieta bizning kayfiyatimizga va stress omillarini yengish qobiliyatimizga ta'sir qilishi mumkin. Yetarli miqdordagi yangi meva, sabzavot, oqsil, omega-3 va vitaminlar tanangizni salbiy ta’sirlarni yengishiga yordam beradi.

Yetarli dam olish va uxlash - Stress ko'pincha uyquni buzilishiga sabab bo'ladi, ammo uyqusizlik ham stressni keltirib chiqarishi mumkin. Doimiy charchoq hissi tanani tiklashga va stressni yengishga imkon bermaydi. Uyquni normallashtirish stressni yengish uchun zarur dasturning bir qismidir.

Yaqinlaringiz bilan muloqot - Qo'llab-quvvatlaydigan va ko'nglini ko'taradigan odamlar bilan vaqt o'tkazish stressni yengillashtiradi.

Hayot rejimini o'rnatish - Kundalik hayot rejimingizni boshqarish, shuningdek, stressni ham nazorat qilishni anglatadi. Muayyan harakatlarni bajarish uchun ajratilgan vaqtingizning oqilona taqsimlanishini baholash muhim: ish, ovqat, dam olish, uxlash, oila, do'stlar va qarindoshlar bilan muloqot va boshqalar uchun. Agar siz stressni yengillashtirmoqchi bo'lsangiz turmush tarzingizni normallashtirmasdan stressni yengolmaysiz.

Uydagi asabiy stressni olib tashlash usullari hamma uchun mavjud, ulardan doimiy ravishda va ko'pincha hatto uydan chiqmasdan ham foydalanishlari mumkin. Ushbu usullar katta xarajatlarni talab qilmaydi. Ammo shuni yodda tutish kerakki, ular faqat stressning yengil shakllarida yordam beradi yoki asosiy terapiyaga qo'shimcha sifatida xizmat qiladi. Agar vaziyat e'tiborsiz bo'lib qolsa, unda yanada samarali vositalar kerak bo'ladi.

Asablarni tinchlantirish uchun psixoterapiya texnikasi

Hozirgi vaqtda psixoterapevtik usullar surunkali stressni davolashda asosiy usullardan biri hisoblanadi. Bu psixikaga terapevtik ta'sirlarning butun tizimi, bu sizga uzoq vaqtli natijalarga erishishga imkon beradi.

Stressga qarshi psixoterapevtik yondashuvlarning turli xil usullari mavjud: geshalt terapiyasi, kognitiv xulq-atvor terapiyasi, art terapiya, gipnoz va boshqalar. Psixoterapevt sizga mos keladigan texnikani aniqlaydi. Qiyinchilik faqat siz ishonadigan va yetarli malakaga ega bo'lgan mutaxassisni qidirishda. Aks holda, mashg'ulotlar foydali bo'lmaydi va hatto zarar ham yetkazishi mumkin.

Asablarni tinchlantirish uchun farmakoterapiya

Dori-darmonlarni qabul qilish asabiy stressni eng ishonchli va tezkor usul bo'lib qolmoqda.

Foto: kp.ru

Vaziyatga qarab turli xil dorilar guruhi qo'llaniladi. Ular tabiiy va sintetik turlarga bo'linadi. Fitopreparatlar hozirda juda mashxur, chunki ular tasdiqlangan samaradorlikka ega va nojo'ya ta'sirlarga deyarli ega emas Hozirda o'simlik tarkibidagi dorivor moddalarni tibbiyotda qo'llash tajribasi juda katta.

Pustirnik, yalpiz, limono’t va valerianaga asoslangan dorilar yengil sedativ ta'sirga ega. Qabul kursi odatda bir oydan uch oygacha davom etadi. O'simliklardan tayyorlangan davolash vositalari yurak urishi va qon bosimini boshqarishda ham yordam beradi.

 Foto: telegraf.com.ua

Antidepressantlar ko'pincha depressiyaning og'ir belgilarida buyuriladi. Depressiv holatlarning yengil shakllarini o'simlik preparatlari yordamida yo'q qilish mumkin, masalan, dalachoy o’ti asosida. Keyinchalik og'ir shakllarda sintetik antidepressantlar va anksiyolitiklar (trankvilizatorlar) qo'llaniladi. Agar sizda uyqu buzilsa, shifokor sedativ yoki uyqu tabletkalarini buyurishi mumkin.

Tanadagi vitamin va mineral muvozanat darajasini kuzatish juda muhimdir. Shuning uchun B va C guruhlari vitaminlari, magniy preparatlari va boshqalarni qabul qilish ham samarali hisoblanadi.

Belgilangan dorilar, ayniqsa antipsikotiklar va trankvilizatorlar bemorda ruhiy kasallik aniqlanganda o'ta og'ir holatlardagina buyuriladi.

Agar siz doimo "favqulodda" rejimda yashasangiz, badan va ruhiyat buning uchun "to'lashi" kerak bo'ladi. Shuning uchun, tana o'ziga xos alomatlar orqali signal berishni boshlaganda, zudlik bilan stressdan himoya qilish choralari ko'rilishi va hayotdagi tinchlik va quvonchni tiklash kerak.


manba: aif.ru6 ta ovoz
Ovoz berish:

1 2 3 4 5